Η αρχή του τέλους για τον Πούτιν;

Στην αρχή, ο πόλεμος συνέχισε αυτήν την ρουτίνα. Οι στρατιωτικοί ηγέτες μπαινόβγαιναν στις θέσεις τους εν μέρει επειδή ο πόλεμος δεν πήγαινε καλά και εν μέρει επειδή ο Πούτιν έπρεπε να διασφαλίσει ότι κανένας Ναπολέων δεν θα μπορούσε να αναδυθεί ανάμεσα στους στρατηγούς και να τον αμφισβητήσει. Ο Πούτιν έφερε αντιμέτωπους την Wagner και το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας, βλέποντας ποιο από τα δύο θα μπορούσε να επιτύχει καλύτερα αποτελέσματα στην Ουκρανία και επιδιώκοντας να ελέγξει την δύναμη του στρατού και του Υπουργού Άμυνας. Ο Prigozhin αντιστάθμισε την ανώτατη στρατιωτική διοίκηση και έκανε όσα του ζητήθηκαν -για παράδειγμα, κατέλαβε την ουκρανική πόλη Μπαχμούτ, η οποία μέχρι σήμερα παραμένει η μεγαλύτερη επιτυχία της Ρωσίας στο πεδίο της μάχης τον τελευταίο χρόνο. Η αποτελεσματικότητα του Prigozhin άσκησε πίεση στον εξαιρετικά αναποτελεσματικό ρωσικό στρατό.

Ο Πούτιν θα μπορούσε να στέκεται πάνω από όλα αυτά, όπως έκανε για χρόνια, ως ο άρχοντας του σκακιού που μετακινεί επιδέξια τα πιόνια. Ή τουλάχιστον έτσι φαινόταν, μέχρι που ήρθε κάποιος και έριξε την σκακιέρα.

ΠΡΟΣΕΧΕ ΤΟΝ ΘΡΟΝΟ, ΠΡΟΣΕΧΕ ΤΑ ΝΩΤΑ ΣΟΥ

Τα γεγονότα των τελευταίων τριών ημερών προμηνύουν ένα σκοτεινό μέλλον για την Ρωσία. Μέσα σε λίγες ώρες, η ένοπλη εξέγερση του Πριγκόζιν δημιούργησε τεράστιο χάος. Ο πόλεμος έχει εξαντλήσει την ρωσική κρατική ικανότητα και η εξέγερση την πίεσε ακόμη περισσότερο, παρουσιάζοντας στη Μόσχα μια νέα εσωτερική πρόκληση. Για χρόνια το Κρεμλίνο επινόησε τρόπους για να αποτρέψει μια φιλελεύθερη, αστική επανάσταση. Αλλά αποδείχθηκε ότι η μεγαλύτερη απειλή ήταν μια ανελεύθερη επανάσταση: μια άκρως στρατιωτικοποιημένη λαϊκιστική εξέγερση που δεν καθοδηγείται από κοσμοπολίτες μεταρρυθμιστές αλλά από Ρώσους εθνικιστές. Ο εθνικισμός από πάνω προς τα κάτω που καλλιεργήθηκε στον πόλεμο θα μπορούσε να τα βάλει με το καθεστώς Πούτιν, και ο Prigozhin ίσως να μην είναι ο τελευταίος του είδους του.

Ο Prigozhin απέδειξε ότι το φρούριο του πουτινισμού μπορεί να προσβληθεί. Κατά την διάρκεια αυτής της πολύ σύντομης εξέγερσης, οι εκφράσεις πίστης των ελίτ στον Πούτιν ήταν σχεδόν ομοιόμορφες, αλλά ήταν αξιοσημείωτα επίπεδες. Άλλοι, πιο έξυπνοι παράγοντες θα μπορούσαν να διδαχθούν από τον Prigozhin, συνδυάζοντας τον λαϊκισμό του με ένα πολιτικό πρόγραμμα που έχει κάποια πειθώ πέρα από τους στασιαστές μισθοφόρους και που θα μπορούσε να προσελκύσει κάποιο στέλεχος εντός της ρωσικής ελίτ. Οι εν λόγω ελίτ δεν θα ανήκαν στην διανόηση ή στον επιχειρηματικό κόσμο. Θα συνδέονταν με τις υπηρεσίες ασφαλείας. Τα κίνητρά τους θα μπορούσαν να είναι τα λάφυρα της εξουσίας, η αντίληψη της αδυναμίας του Πούτιν, ή ο φόβος μιας επερχόμενης εκκαθάρισης. Αν ο Πούτιν φαίνεται ότι είναι προορισμένος να ανατραπεί, τότε υπάρχει κίνητρο για αυτόν που θα τον ανατρέψει -ή τουλάχιστον για κάποιον που βρίσκεται κοντά σε αυτό το πρόσωπο. Υπάρχει ένα ανάλογο αντικίνητρο στο να περιμένει κανείς, ειδικά αν ο Πούτιν είναι αποφασισμένος να πάρει εκδίκηση. Αν η Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών διαδραματιζόταν μεταξύ των ρωσικών ελίτ, θα μπορούσε να συσπειρώσει ισχυρές προσωπικότητες πίσω από ένα σχέδιο για την ανατροπή του Πούτιν.

Η ταχεία προέλαση του Prigozhin στη Μόσχα θα μπορούσε να εμπνεύσει άλλους πιθανούς πολέμαρχους ή μια σειρά από ανατρεπτικούς πολιτικούς επιχειρηματίες που αναζητούσαν τοπικό πλεονέκτημα, κανένας από τους οποίους δεν ήταν αρκετά ισχυρός για να ανατρέψει τον τσάρο στη Μόσχα, αλλά ο καθένας τους ήταν πρόθυμος να μειώσει την δύναμη και το κύρος του κράτους. Οι συνέπειες θα μπορούσαν να παραλύσουν την κυβέρνηση και να αποδυναμώσουν την στρατιωτική θέση της Ρωσίας στην Ουκρανία. Με την πάροδο του χρόνου, ο Prigozhin πέρασε από την κριτική για την εκτέλεση του πολέμου στην κριτική για τον σκοπό του πολέμου. Αυτό που έχει πλέον ειπωθεί ανοιχτά -ότι ένας αποτυχημένος πόλεμος ίσως να αποτελέσει υπαρξιακή απειλή για την υπερηφάνεια της Ρωσίας, αλλά όχι για την ίδια την Ρωσία- δεν μπορεί να μείνει ασχολίαστο.

ΕΤΟΙΜΑΣΤΕΙΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ

Ο Πούτιν και οι φίλοι του μπορεί να προσπαθήσουν να φορτώσουν την εξέγερση του Prigozhin σε ξένους. Αλλά ακόμη και για ένα καθεστώς που έχει κατακτήσει την τέχνη του να κατηγορεί την Δύση, αυτό θα ήταν υπερβολικό. Η Ουάσινγκτον δεν έχει σχεδόν καμία επιρροή στην εσωτερική ρωσική πολιτική, και δεν είμαστε στο 1991, όταν ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους ταξίδεψε στην Ουκρανία και στην περίφημη «ομιλία του για το κοτόπουλο Κιέβου» με την οποία συνέστησε να πάει η επανάσταση αργά [στμ: ομιλία του Τζορτζ Μπους του πρεσβύτερου στο Κίεβο την 1η Αυγούστου 1991 όπου έκανε έκκληση για μετριοπάθεια και μιλούσε για «αυτοκτονικό εθνικισμό», εξοργίζοντας τους Ουκρανούς που επιθυμούσαν σε ποσοστό 92% την έξοδό τους από την ΕΣΣΔ. Ο υποτιμητικός χαρακτηρισμός Chicken Kiev speech δόθηκε από αρθρογράφο των New York Times]. Η αστάθεια στο εσωτερικό της Ρωσίας δεν είναι κάτι που οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να ενεργοποιήσουν ή να απενεργοποιήσουν. Μπορεί, ωστόσο, να χρησιμοποιηθεί για καλό σκοπό στα πεδία μάχης της Ουκρανίας. Αυτό που θα ακολουθήσει αυτή την εξέγερση είναι ένα διάλειμμα απόσπασης της προσοχής, αλληλοκατηγοριών, και αβεβαιότητας, καθώς ο Πούτιν θα ασχολείται όχι μόνο με την επιμελητεία για να επανέλθουν τα πράγματα στην κανονικότητα, αλλά και με την ταπείνωση που μόλις υπέστη και την εκδίκηση που πιθανώς θα επιδιώξει. Τίποτα από αυτά δεν θα περάσει γρήγορα.

Παρόλο που η Ουκρανία ξεκίνησε μια πολυαναμενόμενη αντεπίθεση τις τελευταίες εβδομάδες, δεν έχει πραγματοποιήσει σημαντική στρατιωτική προέλαση από τον Νοέμβριο του 2022. Σε πολλά σημεία, οι Ρώσοι στρατιώτες έχουν οχυρωθεί και η αντεπίθεση μέχρι στιγμής προχωράει αργά. Έτοιμη να επιτεθεί στις ρωσικές θέσεις, η Ουκρανία έχει υψηλό ηθικό, μια σειρά από αφοσιωμένους υποστηρικτές, και μια ξεκάθαρη στρατηγική πορεία. Χωρίς πολιτική αστάθεια, η στρατιωτική θέση της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι εγγενώς επισφαλής. Με πολιτική αστάθεια, θα μπορούσε να καταρρεύσει.