Πλησιάζει λύση στο Κυπριακό;

Η πολιτική διμερής, ευρωπαϊκή και ευρύτερη συνεργασία Αθηνών και Λευκωσίας, δημιούργησε προϋποθέσεις σταθερότητας στην ευαίσθητη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Στην διαμόρφωση των όρων συνεργασιών και συνεργειών που ενδιαφέρουν άμεσα την διεθνή κοινότητα, συνέβαλαν οι διμερείς σχέσεις που ανέπτυξαν οι δύο κυβερνήσεις με συνομιλητές στην ευρύτερη περιοχή, ιδιαίτερα μετά το 1990. Σταδιακά αναπτύχθηκαν οι τριμερείς συνεργασίες, και ορισμένες διευρύνθηκαν με διεθνείς δρώντες εκτός περιοχής, όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία.

Μια ακόμη ουσιαστική παράμετρος της δημιουργικής πολιτικής, που διαμόρφωσαν οι συνεργασίες των χωρών της περιοχής, προβάλλεται με την λειτουργία Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (East Med Gas Forum), μια ανοιχτή πλατφόρμα συνεργασίας όλων των κρατών της περιοχής που αγωνιούν για την ενεργειακή ασφάλεια του κόσμου και ταυτοχρόνως παράγουν ενέργεια η οποία θα μπορεί να μεταφερθεί με αγωγούς ή ειδικά πλοία στις αγορές της Ευρώπης οι οποίες αναζητούν συνεχώς και μεγαλύτερες ποσότητες καυσίμων.

Το πλαίσιο της ΕΕ στο οποίο ανήκουν Ελλάδα και Κύπρος, διευκολύνει τις πολιτικές συζητήσεις όχι μόνο μεταξύ των εταίρων αλλά και με κάθε τρίτη χώρα που αποζητά τις συγκλίσεις. Μεταξύ αυτών, με πρωτοπορία που παρέχει η ενταξιακή διαδικασία, συγκαταλέγεται η Τουρκία. Χωρίς εκβιασμούς ή μειωτικούς πολιτικούς χαρακτηρισμούς, η Τουρκία αναπροσαρμόζοντας την στάση της έναντι των μελών της ΕΕ μπορεί να αξιοποιήσει την θέση της, όπως διαμορφώθηκε με την έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών το 2005. Η Άγκυρα έχει την δυνατότητα, μετά τις διμερείς συνομιλίες που πέτυχε στο Βίλνιους, χωρίς να υποχρεώνεται σε δημόσιες δηλώσεις αναδόμησης της πολιτικής της, να προχωρήσει στην εφαρμογή των πρωτοκόλλων που συνήψε με την ΕΕ, μόλις αποφασίστηκε η έναρξη της ενταξιακής της πορείας.

Η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης που αποζητά με δηλώσεις του ο πρόεδρος Ερντογάν και η προώθηση της ενταξιακής διαδικασίας εμπεριέχουν αυτονόητες υποχρεώσεις για την Τουρκία. Στην ΕΕ οι ανειλημμένες υποχρεώσεις τόσο για τα κράτη-μέλη όσο και για τρίτες χώρες δεν είναι μόνο πολιτικές, αλλά και νομικές. Η αυτονόητη αποδοχή και ο σεβασμός της κυριαρχίας, ανεξαρτησίας, και εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών-μελών δεν απαιτεί δημόσιες δηλώσεις, αλλά επιβεβαιωτικές πολιτικές κινήσεις προσαρμοσμένες στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα.

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΕΚΤΗΜΕΝΟ

Η αναμφισβήτητη ευρωπαϊκή απαίτηση εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου σε όλη την κυπριακή επικράτεια δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγματεύσεων ΕΕ-Τουρκίας. Η απαρέγκλιτη υποχρέωση της κυβέρνησης του κράτους-μέλους να εφαρμόσει πιστά την ευρωπαϊκή νομοθεσία επιβάλλεται από τις ιδρυτικές Συνθήκες της ΕΕ, θεματοφύλακας των οποίων είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αναστολή επί πενήντα χρόνια της θεσμικής συμβατικής υποχρέωσης δημιουργεί σοβαρά προβλήματα λειτουργίας της ΕΕ και αποδυναμώνει την δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση του κράτους-μέλους στην καλή διακυβέρνηση της χώρας, με συνέπειες στην οικονομία και την ανάπτυξη του κράτους-μέλους, όπως τις βίωσε η Κυπριακή Δημοκρατία χωρίς να ευθύνεται γι’ αυτό.

Η άμεση απόσυρση των 40.000 τουρκικών στρατευμάτων, που προσφάτως έθεσε ευθαρσώς ο αμερικανικός παράγων, η μορφή που θα επιλέξουν για το κράτος τους οι Κύπριοι πολίτες, και οι ρυθμίσεις των εκκρεμοτήτων που έχει δημιουργήσει η κατοχική παρανομία αποτελούν αντικείμενο συζητήσεων που θα πραγματοποιηθούν μόνο όταν τα πρωτεύοντα θέματα έχουν δρομολογηθεί στην πραγματικότητα της ευρωπαϊκής συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας και των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, τα οποία παραβιάζονται από την συνεχιζόμενη κατοχή και τις τουρκικές επιδιώξεις δημιουργίας δύο κρατών.

Η διαρκής παράνομη μεθόδευση της Άγκυρας αποτελεί απειλή για κάθε κράτος πέραν όλων των άλλων, επειδή υποθάλπει διαχωριστικές, αποσχιστικές πρακτικές για τις οποίες πρώτη θα πρέπει να ανησυχεί η Τουρκία, στην επικράτεια της οποίας μεγάλοι πληθυσμοί διαφορετικού πολιτισμικού υποβάθρου, απαιτούν δημιουργία ανεξάρτητου κράτους, διαθέτοντας και όλα τα στοιχεία που απαιτεί το διεθνές δίκαιο (έδαφος, λαό, άσκηση εξουσίας) για την αναγνώριση κρατικής οντότητας. Αυτό, βέβαια, που θα πρέπει να ανησυχεί την Άγκυρα δεν συμβαίνει στην Κύπρο, ο λαός της οποίας παρά την κατοχή στη μεγάλη πλειοψηφία του επιδοκιμάζει την ευρωπαϊκή επιλογή όλων των κυβερνήσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Την συνάντηση των δύο πολιτικών ανδρών, που κυβερνούν με ενισχυμένη πλειοψηφία στην Ελλάδα και στην Κύπρο, προφανώς και θα απασχολήσει η αξιοποίηση της θετικής πολιτικής που βοηθά την Τουρκία να αποφασίσει τις επόμενες πολιτικές της κινήσεις. Η επανεκλογή του Ερντογάν στο ανώτατο αξίωμα της χώρας του παρέχει στον Τούρκο πολιτικό ηγέτη την ίδια πολιτικά ενισχυμένη εντολή, όπως αυτή που λαμβάνουν οι συνομιλητές του στην Αθήνα και στην Λευκωσία. Η βεβαρημένη πραγματικότητα των σχέσεων των τριών χωρών μπορεί να τεθεί στο πλαίσιο της ΕΕ, κάτι που διανοίγει δυνατότητες ρεαλιστικών συνομιλιών ακριβώς επειδή η ΕΕ δημιουργήθηκε και λειτουργεί βασισμένη σε σειρά πολιτικών και νόμων (το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο). Κάθε τρίτη χώρα και κυρίως χώρες που έχουν επιτύχει έναρξη της ενταξιακής τους διαδικασίας μειώνουν την απόστασή τους από την ΕΕ και τα κράτη-μέλη από την στιγμή που αποδέχονται, σέβονται, και αυτοβούλως εφαρμόζουν τις δεσμεύσεις τους έναντι της ΕΕ. Το αναμφισβήτητο γεγονός του πλεονεκτήματος που προκύπτει για κάθε κράτος-μέλος από το συνολικό οικοδόμημα της ΕΕ επιτρέπει ευκολότερα την προώθηση ήπιων πολιτικών, όπως αποδείχθηκε και από την εμπειρία των τριμερών συνεργασιών. Αρκεί να συγκρατηθεί και να μη παραβλέπεται ότι οι τριμερείς συνεργασίες εκκίνησαν αναζητώντας οικονομικές, πολιτιστικές, και αναπτυξιακές δυνατότητες για τα συνεργαζόμενα μέρη και ωρίμασαν προς την πολιτική και στρατηγική τους διάσταση με την πάροδο του χρόνου και την δημιουργική εξέλιξη των ήπιων πολιτικών.