Η εποχή της κλιματικής καταστροφής είναι εδώ

Η ανάκαμψη των προσπαθειών για προσαρμογή είναι ζωτικής σημασίας. Καμία χώρα δεν έχει προετοιμαστεί επαρκώς για την κλιματική αλλαγή, ακόμη και εκείνες που έχουν ήδη πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα. Η Ολλανδία, για παράδειγμα, είναι ένας ξεχωριστός ηγέτης στην προσαρμογή. Με περισσότερο από το ένα τέταρτο της χώρας να βρίσκεται ήδη κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, έχει επενδύσει στην προετοιμασία για πλημμύρες στο χειρότερο σενάριο. Ωστόσο, ακόμη και οι Ολλανδοί πιάστηκαν εξαπίνης από την ζέστη του καλοκαιριού που έσπασε ρεκόρ, καθώς 39.000 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους κατά την διάρκεια ενός καύσωνα τριών εβδομάδων τον Ιούνιο –κατά 5% περισσότερο από το αναμενόμενο εκείνη την περίοδο. Οι προσπάθειες της Κίνας να μετατρέψει το 80% των αστικών περιοχών της σε «σπογγοπόλεις» (sponge cities) -πόλεις που έχουν σχεδιαστεί για να αυξήσουν την απορρόφηση και την επαναχρησιμοποίηση των βροχοπτώσεων- έως το 2030 δεν ταιριάζουν με τις πλημμύρες του φετινού καλοκαιριού. Οι εκτεταμένες πλημμύρες, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής του Πεκίνου, αποκάλυψαν την ανεπάρκεια των προσπαθειών της Κίνας για την πρόληψη των πλημμυρών, με σχεδόν ένα εκατομμύριο ανθρώπους να αναγκάζονται να εκκενώσουν. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο αριθμός των λεγόμενων καταστροφών των δισεκατομμυρίων δολαρίων ή καταστροφών που κοστίζουν περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο δολάρια η καθεμία, έχει αυξηθεί από έξι το 2002 σε 18 το 2022. Μόνο τους πρώτους επτά μήνες του 2023, οι Ηνωμένες Πολιτείες γνώρισαν 15 τέτοιες καταστροφές. Παρά την κλιμάκωση της καταστροφής, η κυβέρνηση των ΗΠΑ απέτυχε να αναπτύξει μια εθνική στρατηγική προσαρμογής, τοποθετώντας τις σε περιθωριακή θέση μεταξύ των αναπτυγμένων εθνών. Οι περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αυστραλίας, του Καναδά, της Ιαπωνίας, και εκείνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν υιοθετήσει τέτοιες στρατηγικές ως βασικά εργαλεία για την διαχείριση του κλιματικού κινδύνου.

Το αν η COP28 θα αποτελέσει ορόσημο για την προσαρμογή -ή, τέλος πάντων, για τον περιορισμό των εκπομπών, στις οποίες ο κόσμος έχει επίσης σημειώσει μέτρια πρόοδο- μένει να φανεί. Τα ΗΑΕ έχουν ήδη θέσει μια φιλόδοξη ατζέντα της COP για την χρηματοδότηση του κλίματος (κονδύλια για έργα που στοχεύουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής), συμπεριλαμβανομένου του διπλασιασμού των κονδυλίων που διατίθενται για την προσαρμογή έως το 2025˙ με τον αναπτυσσόμενο κόσμο να χρειάζεται περίπου 160 έως 340 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2030 για την χρηματοδότηση τοπικών έργων προσαρμογής, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης του νερού, της ανθεκτικής συντήρησης δρόμων, και των προγραμμάτων επισιτιστικής ασφάλειας. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, η ροή των διεθνών κονδυλίων για την προσαρμογή έχει παραμείνει ασήμαντη, αξίας λιγότερο από 50 δισεκατομμύρια δολάρια —λιγότερο από το 10% των χρημάτων που δαπανώνται επί του παρόντος για το κλίμα συνολικά. Και ό,τι προορίζεται για την προσαρμογή προέρχεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τις κυβερνήσεις, σε μεγάλο βαθμό με τη μορφή χρέους, πιέζοντας περαιτέρω τα πενιχρά οικονομικά των χωρών που έχουν περιορισμένα μετρητά. Αλλά τα χρήματα από μόνα τους δεν θα προετοιμάσουν τις κοινότητες για ιστορικά ακραία καιρικά φαινόμενα.

ΜΙΑ ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ ΠΟΥ ΑΝΕΒΑΙΝΕΙ

Οι αποτελεσματικές ατζέντες για την προσαρμογή πρέπει να υπερβαίνουν την αναζήτηση χρηματοδότησης και να περιγράψουν το πώς να μειωθεί η καταστροφή. Το καλοκαίρι που πέρασε απέδειξε ότι υπάρχουν ορισμένοι βασικοί τομείς που απαιτούν επείγουσα προσοχή -και για τους οποίους οι αποτελεσματικές στρατηγικές προσαρμογής θα βοηθούσαν πολύ στην οικοδόμηση ανθεκτικότητας σε ακραία κλιματικά φαινόμενα.

Πρώτον, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να δημιουργήσουν συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης. Τα στατιστικά μιλούν από μόνα τους: μόλις 24 ώρες προειδοποίησης για μια επερχόμενη καταστροφή μπορεί να οδηγήσει σε 30% λιγότερες ζημιές. Η έγκαιρη προειδοποίηση και η βελτιωμένη πρόβλεψη σώζουν ζωές, όπως έδειξε το Μπαγκλαντές. Όταν ο κυκλώνας Bhola έπληξε το σημερινό Μπαγκλαντές το 1970, έως και μισό εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν την ζωή τους. Τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, το Μπαγκλαντές έχει δημιουργήσει ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης που αποτελείται από βελτιωμένες μετεωρολογικές προβλέψεις, εκτεταμένες προσπάθειες επικοινωνίας και επικείμενες ενημερώσεις καταιγίδων, και ένα σύστημα καταφυγίων από τους κυκλώνες, συμπεριλαμβανομένων κάποιων που λειτουργούν ως σχολεία. Αυτά τα μέτρα έχουν μειώσει τους θανάτους που σχετίζονται με τον κυκλώνα κατά πάνω από εκατό φορές. Οι επενδύσεις σε ακριβέστερες προβλέψεις θα μπορούσαν επίσης να μειώσουν τους θανάτους που σχετίζονται με την ζέστη. Στην COP27, τα Ηνωμένα Έθνη άρχισαν να αντιμετωπίζουν την πρόκληση εγκαινιάζοντας μια πρωτοβουλία έγκαιρης προειδοποίησης που ζητά επένδυση 3,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το 2023 έως το 2027. Τα Ηνωμένα Έθνη μπορούν να βασιστούν στο προηγούμενο έργο τους στην COP28 διασφαλίζοντας την έγκαιρη εφαρμογή συστημάτων προειδοποίησης και την επέκταση των μετεωρολογικών υπηρεσιών παγκοσμίως, με ιδιαίτερη έμφαση στην Αφρική, η οποία υστερεί πολύ στις δυνατότητες πρόβλεψης.