Ο νέος γαλλικός σοσιαλισμός

Ο Ολάντ αμέσως μπήκε στη διεθνή σκηνή. Μόνο λίγες μέρες μετά την ανακήρυξή του, βρέθηκε στη σύνοδο κορυφής του G-8 στην Ουάσιγκτον, όπου έκανε σαφές στην πρώτη συνάντησή του με τον αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα ότι το Παρίσι θέλει να αποσυρθεί από το Αφγανιστάν. Προχωρώντας, ο Ολάντ είναι απίθανο να σταθεί εμπόδιο στο δρόμο της παγκόσμιας ηγεμονίας των ΗΠΑ όσο οι απαιτήσεις από τη Γαλλία παραμένουν μικρές. Η σχέση αγάπης-μίσους της Γαλλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ιδιαίτερα έντονη μεταξύ των ανθρώπων της γαλλικής Αριστεράς, η οποία στάζει δηλητήριο για την θρησκευτικότητα των ΗΠΑ και την ανισότητα που προωθεί ο καπιταλισμός τους και όμως θαυμάζουν την ισχύ των Ηνωμένων Πολιτειών και τον φιλελεύθερο, ασεβή, καινοτόμο λαϊκό πολιτισμό των μεγάλων πόλεων στις ακτές τους. Πλέον, ο Ομπάμα, ένας άνθρωπος της αριστεράς, είναι ο ηγέτης ενός ισχυρού έθνους. Ο Ολάντ το σέβεται αυτό.

Στην πραγματικότητα, η γαλλική εξωτερική πολιτική είναι στον αυτόματο πιλότο, με τη συζήτηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και την ενίσχυση φτωχών και χρεωμένων εθνών από τη μια πλευρά και συμφωνίες αγοράς όπλων και χαριεντίσματα με δικτάτορες από την άλλη. Ο Ολάντ θα προσπαθήσει να δώσει έμφαση στην ηθική προσέγγιση της εξωτερικής πολιτικής, αλλά ο άνθρωπος που υποσχέθηκε να σώσει την γαλλική βιομηχανία θα πρέπει να προστατεύσει τις θέσεις εργασίας που κάνουν τη Γαλλία τον τέταρτο μεγαλύτερο εξαγωγέα όπλων σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρώτη πραγματική δοκιμασία του θα είναι η πρόκληση της οριστικοποίησης της πώλησης των υψηλής τεχνολογίας μαχητικών αεροσκαφών Rafale στην Ινδία.

Ο Ολάντ βλέπει ότι η πιο θετική εξέλιξη για το Παρίσι στην παγκόσμια πολιτική είναι στην πραγματικότητα η Αραβική Άνοιξη - έστω και μόνο επειδή σχεδόν 10% των Γάλλων είναι μουσουλμάνοι, κυρίως με αραβικές ρίζες. Αλλά δεν διαθέτει τα μέσα για να έχει αντίκτυπο. Η Γαλλία βρίσκεται στριμωγμένη δημοσιονομικά, και η Ευρώπη είναι απορροφημένη από την οικονομική της κρίση. Ο Ολάντ μπορεί να είναι πιο φιλικός προς τους άραβες μετανάστες στη Γαλλία, χωρίς να έλθει σε αντιπαράθεση με τους ψηφοφόρους του (κάτι που από μόνο του θα είναι μια απόκλιση από την προσέγγιση του πρώην προέδρου Νικολά Σαρκοζί), αλλά θα πρέπει να πλοηγηθεί στη βαθιά δυσπιστία μεταξύ του στρατοπέδου του και των ισλαμιστών οι οποίοι αύξησαν τη δύναμή τους στον αραβικό κόσμο. Οι αξίες της Μουσουλμανικής Αδελφότητας δεν έχουν αντιστοίχιση στον διαχωρισμό της εκκλησίας και κράτους στη Γαλλία, ή όπως τον λένε στα γαλλικά laïcité, μια ιδέα αγαπητή στην αριστερά.

Και φυσικά, υπάρχει η Γερμανία και η καγκελάριός της, Άνγκελα Μέρκελ. Η δέσμευση του Ολάντ στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αναμφισβήτητη, και στο παρελθόν είχε αντιταχθεί στην πλειοψηφία του δικού του κόμματος επί του σημείου αυτού. Αλλά ο Ολάντ θέλει να μεταρρυθμίσει την Ένωση σε κάτι λιγότερο από μια ελεύθερη αγορά και κάτι περισσότερο από ένα συλλογικό δίχτυ ασφαλείας. Ενάντια στη Μέρκελ, ο Ολάντ και ο Μοσκοβισί ορθώς επισημαίνουν ότι η ύφεση δεν είναι περίοδος πρόσφορη για λιτότητα. Αλλά και η κρατική σπατάλη πάει δεκαετίες πίσω, συμπεριλαμβανομένων των περιόδων της ευημερίας, όταν οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να είχαν αποθηκεύσει για τις ισχνές αγελάδες. Χωρίς πλεόνασμα να αξιοποιήσει, με λίγες αγορές για να δανειστεί και με τη νομισματική πολιτική στα χέρια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, του μένει μόνο η φορολόγηση των πλουσίων. Η Γερμανία, με ένα διαρθρωτικό πλεόνασμα και άριστη πιστωτική αξιολόγηση, είναι ο πλούσιος της Ευρώπης.

Η ευρωπαϊκή ρητορική χρησιμοποιεί τον ίδιο λαϊκισμό στον οποίο ο Ολάντ και ο Μοσκοβισί βασίστηκαν στη διάρκεια της γαλλικής προεκλογικής εκστρατείας: ρητορική κατά των τραπεζών, οργή εναντίον των πλουσίων και απόρριψη των δημοσιονομικών πολιτικών που ευνοούν τις αγορές, οι οποίες, και οι δύο υποστηρίζουν, καταπιέζουν το βιοτικό επίπεδο σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εδώ, η ιδεολογία ξαναβρίσκει την πρακτική: Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, η σωτηρία από την τρομερή οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση που διατρέχει την Ευρώπη μπορεί να έρθει μόνο μέσω μεταβιβάσεων από τους εύπορους στους μη έχοντες.

Η εντολή του Ολάντ για την αναδιανομή του πλούτου θα ενισχυθεί εάν η αριστερά κερδίσει τις γαλλικές βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου και αν το κεντροδεξιό κόμμα της Μέρκελ, που πρόσφατα ηττήθηκε από τους Πράσινους στις περιφερειακές εκλογές στο γερμανικό κρατίδιο Baden-Württemberg, δεν τα πάει καλά στις εθνικές εκλογές στη Γερμανία που προγραμματίζονται για το 2013. Είτε έτσι είτε αλλιώς, η Μέρκελ έβαλε τον εαυτό της στη γωνία πριν από μήνες συμφωνώντας να διασώσει την Ελλάδα. Έκτοτε έχει δαπανήσει τόσο πολύ οικονομικό και πολιτικό κεφάλαιο που είναι πια αναγκασμένη να διπλασιάσει τις προσπάθειές της ή να παραδεχτεί ότι έκανε λάθος. Αυτό δίνει στους Έλληνες και τους Γάλλους σημαντική επιρροή πάνω στην ταλανιζόμενη καγκελάριο.

Θα ήταν εύκολο να υποτιμήσει κανείς τον Ολάντ, έναν απίθανο, μη χαρισματικό πρόεδρο, ο οποίος οφείλει την άνοδό του σε ένα σεξουαλικό σκάνδαλο. Αν κάποιος δεν ήταν ερωτευμένος με την πολιτική του, ήταν δύσκολο να αποχωρήσει από το αμφιθέατρο του Sciences Po με την εντύπωση ότι έχει επηρεαστεί από μια ιδιοφυία. Αλλά ξέρει να παίζει με τις δυνάμεις του και ποτέ δεν προσπαθεί να είναι καλός στα πάντα απέναντι σε όλους. Ο Ολάντ είναι πονηρός, και αυτό που του λείπει σε γοητεία το έχει σε αποφασιστικότητα και αντοχή. Ο άνθρωπος δεν έχει αλλάξει: Περίμενε να έρθει η στιγμή του.