Εμφύλιος πόλεμος και ανθρωπιστική κρίση στην Αιθιοπία

Στις 28 Νοεμβρίου, έπειτα από σύντομες συγκρούσεις οι οποίες άφησαν πίσω τους 27 νεκρούς και περισσότερους από 100 τραυματίες, οι κυβερνητικές δυνάμεις ανακοίνωσαν ότι πήραν υπό τον έλεγχό τους την πόλη Mekelle. Ωστόσο, οι δυνάμεις του TPLF κατάφεραν να εγκαταλείψουν προηγουμένως την πόλη, δηλώνοντας αποφασισμένες να συνεχίσουν τις εχθροπραξίες. Οι συγκρούσεις μαίνονται μέχρι και σήμερα, ενώ συνεχώς έρχονται στο φως νέα στοιχεία και αναφορές για σφαγές αμάχων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της σφαγής τουλάχιστον 750 Tigray από τις στρατιωτικές δυνάμεις της κυβέρνησης καθώς και πολιτοφυλακών των Amharian, η οποία έλαβε χώρα μεταξύ 17-20 Δεκεμβρίου στο ναό «Maryam Ts’iyon» της πόλης Axum [5].

Ο χάρτης της Αιθιοπίας και της περιφέρειας Tigray. REUTERS
-----------------------------------------------------------------------

Η κατάσταση μοιάζει ιδιαίτερα κρίσιμη, ιδίως αν αναλογιστεί κανείς ότι η εθνοτική ομάδα των Tigray, παρά το γεγονός ότι αντιπροσωπεύει μόνο το 7,3% του συνολικού πληθυσμού της Αιθιοπίας, είχε πρόσβαση κατά τα προηγούμενα χρόνια στον στρατιωτικό εξοπλισμό της χώρας. Αυτό εξηγείται λόγω της κυρίαρχης θέσης που διατηρούσε το TPLF κατά το παρελθόν στον συνασπισμό κομμάτων (EPRDF) που κυβερνούσε την Αιθιοπία. Έτσι, σήμερα οι δυνάμεις του TPLF καθώς και οι τοπικές πολιτοφυλακές που το υποστηρίζουν ανέρχονται περίπου σε 250.000 μαχητές, ενώ έχουν στην διάθεση τους, μεταξύ άλλων, βαρύ οπλισμό, πολεμικά ελικόπτερα και άρματα μάχης. Ακόμα, ένα μεγάλο μέρος των στρατιωτικών δυνάμεων της χώρας που συμμετείχαν στην πολεμική σύρραξη με τη γειτονική Ερυθραία την περίοδο 1998-2000, προερχόταν από την περιφέρεια Tigray [6]. Επομένως, οι δυνάμεις του TPLF δεν στελεχώνονται μόνο από νέους μαχητές, αλλά και από βετεράνους με μεγάλη εμπειρία στα πεδία των μαχών. Τέλος, οι δυνάμεις του TPLF ευνοούνται και από την γεωμορφολογία της Αιθιοπίας. Αυτό συμβαίνει διότι το μεγαλύτερο μέρος της χώρας καλύπτεται από ορεινούς όγκους οι οποίοι διευκολύνουν την διεξαγωγή ανταρτοπόλεμου. Χαρακτηριστικό είναι ότι η πρωτεύουσα της περιφέρειας Tigray είναι χτισμένη σε υψόμετρο 2.254 μέτρων, ενώ η πρωτεύουσα της χώρας, Addis Ababa, σε υψόμετρο 2.355 μέτρων.

Μέχρι στιγμής, οι κυβερνητικές δυνάμεις του Abiy Ahmed έχουν καταλάβει το 60-80% των εδαφών της περιφέρειας Tigray, ωστόσο δεν ασκούν πλήρη έλεγχο στις δυνάμεις της εθνοτικής ομάδας των Amharian καθώς και σε αυτές της Ερυθραίας, οι οποίες δρουν στην περιοχή. Τρεις από τις πολιτικές παρατάξεις της περιφέρειας (Tigray Independence Party, National Congress of Great Tigray, Salsay Woyane Tigray) υπολογίζουν τον αριθμό των νεκρών σε 52.000. Παράλληλα, σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών τουλάχιστον 60.000 κάτοικοι της περιοχής έχουν διαφύγει στο γειτονικό Σουδάν και περισσότεροι από 413.000 έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της Αιθιοπίας [7]. Ακόμα, ως αποτέλεσμα των βομβαρδισμών που πραγματοποίησαν οι κυβερνητικές δυνάμεις, το δίκτυο ηλεκτροδότησης της περιοχής υπέστη σοβαρές ζημίες με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται ακόμα περισσότερο η κατάσταση για τους αμάχους.

Το μέλλον των κάτοικων της Tigray φαντάζει δυσοίωνο, ιδίως αν αναλογιστεί κανείς ότι τα Ηνωμένα Έθνη δεν έχουν ακόμα πρόσβαση σε περιοχές στις οποίες βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι που χρήζουν άμεσης ανθρωπιστικής βοήθειας. Μάλιστα, ακόμα και πριν την έναρξη των εχθροπραξιών τουλάχιστον 600.000 άνθρωποι στην περιφέρεια ήταν εξαρτημένοι από την παροχή ξένης βοήθειας (τρόφιμα, φάρμακα κλπ.). Ωστόσο, οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις έχουν αυξήσει δραματικά τον αριθμό αυτό με αποτέλεσμα σήμερα περίπου 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι να εξαρτώνται από την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας [8].

Αιθίοπες πρόσφυγες από την περιοχή του Tigray κατευθύνονται στο γειτονικό Σουδάν προκειμένου βρουν καταφύγιο. REUTERS/Mohamed Nureldin Abdallah
-----------------------------------------------------------------------------------

Σε περίπτωση που οι συγκρούσεις συνεχιστούν, ολόκληρη η Ανατολική Αφρική θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια νέα προσφυγική κρίση, μεγαλύτερη ακόμα και από εκείνη του 2009 [9], η οποία θα έχει ως αποτέλεσμα την επιδείνωση του ήδη υπάρχοντος προσφυγικού προβλήματος. Μόνο στην Αιθιοπία ζουν σήμερα 1,8 εκατομμύρια εκτοπισμένοι άνθρωποι, ενώ γειτονικές χώρες, όπως το Σουδάν και η Κένυα, αντιμετωπίζουν και αυτές αντίστοιχα προβλήματα [10].