Γιατί η ομάδα χωρών Quad ανησυχεί την Κίνα

Αλλά το Πεκίνο είχε υποτιμήσει την επίδραση των δικών του ενεργειών στην αλληλεγγύη της Quad και κανένα από αυτά τα καρότα δεν είχε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Στο Τόκιο, η επιδείνωση της κινεζικής διεκδικητικότητας στην Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας και οι ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το Χονγκ Κονγκ είχαν αρχίσει να ρίχνουν την σχέση σε βαθιά ψύξη. Στο Δελχί, η επιφυλακτικότητα για την Κίνα έχει ριζώσει βαθιά, ανεξάρτητα από το ότι η άμεση αντιπαράθεση έχει επιλυθεί. Όπως εξήγησε ο Ινδός υπουργός Εξωτερικών, Subrahmanyam Jaishankar, οι συνοριακές συγκρούσεις είχαν δημιουργήσει μεγαλύτερα «επίπεδα άνεσης» στο Δελχί με την ανάγκη «να εμπλακεί πολύ πιο έντονα σε θέματα εθνικής ασφάλειας» με την Ουάσινγκτον και άλλους εταίρους. Η άφιξη μιας νέας διοίκησης στην Ουάσινγκτον, η οποία θα εστιάσει εκ νέου στην συμμαχική, περιφερειακή, και πολυμερή δέσμευση και θα κινηθεί γρήγορα για την επίλυση εμπορικών και στρατιωτικών διαφορών της εποχής Τραμπ με τους Ασιάτες συμμάχους, πρόσθεσε ένα ακόμη εμπόδιο στο σχέδιο του Πεκίνου.

Στις αρχές του τρέχοντος έτους, οι Κινέζοι αξιωματούχοι είχαν συνειδητοποιήσει ότι ούτε το να αγνοηθεί ούτε το να διασπαστεί η Quad θα λειτουργούσε. Έτσι, το Πεκίνο προχώρησε σε μια τρίτη επιλογή: την πλήρους κλίμακας πολιτική επίθεση.

Η συνάντηση των ηγετών της Quad τον Μάρτιο επιβεβαίωσε τις αυξανόμενες ανησυχίες των Κινέζων για την σημασία της ομάδας. Συγκαλώντας τους κορυφαίους ηγέτες της Quad για πρώτη φορά (αν και ουσιαστικά) τόσο νωρίς στην διακυβέρνησή του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, σηματοδότησε ότι η ομάδα θα ήταν κεντρική στην στρατηγική του στον Ινδο-Ειρηνικό. Και για πρώτη φορά, η συνάντηση εξέδωσε ένα ενιαίο ανακοινωθέν δεσμευόμενο να προωθήσει «μια ελεύθερη, ανοιχτή, βασισμένη σε κανόνες τάξη, με ρίζες στο διεθνές δίκαιο» και να υπερασπιστεί «τις δημοκρατικές αξίες και την εδαφική ακεραιότητα». Η Quad δεσμεύτηκε επίσης να κατασκευάσει και να διανείμει από κοινού ένα δισεκατομμύριο δόσεις εμβολίου COVID-19 σε όλη την περιοχή. Ο Ινδός πρωθυπουργός, Narendra Modi, μίλησε για αυτό που ίσως είναι οι χειρότεροι φόβοι του Πεκίνου όταν δήλωσε: «Η σημερινή συνάντηση κορυφής δείχνει ότι η Quad έχει ενηλικιωθεί. Θα παραμείνει τώρα ένας σημαντικός πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή».

Έκτοτε, υπήρξε μια έκρηξη στις κινεζικές καταγγελίες για την Quad ως μια «μικρή κλίκα» χωρών που προσπαθούν να «ξεκινήσουν έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο». Τον Μάιο, ο Σι κατήγγειλε τις προσπάθειες να χρησιμοποιηθεί «η πολυμερής προσέγγιση ως πρόσχημα για την δημιουργία μικρών κλικών ή την ανάδευση ιδεολογικών αντιπαραθέσεων». Η Κίνα έχει αρχίσει να παριστάνει τον εαυτό της ως υπέρμαχο της «γνήσιας πολυμέρειας» και ως τον κορυφαίο υπερασπιστή του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών. Ο Σι και άλλοι Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν αρχίσει να μιλούν συχνότερα για την «ευθύνη των μεγάλων δυνάμεων» και το καθεστώς της Κίνας ως «υπεύθυνης μεγάλης δύναμης». Το Πεκίνο εντείνει επίσης τις προσπάθειές του για την ανάπτυξη εναλλακτικών εμπορικών πλαισίων προωθώντας την ένταξή του στην Περιφερειακή Ολοκληρωμένη Οικονομική Εταιρική Σχέση (Regional Comprehensive Economic Partnership, RCEP), προσπαθώντας να οριστικοποιήσει την επενδυτική συμφωνία ΕΕ-Κίνας και φλερτάροντας με την ιδέα της ένταξης στην CPTPP (την Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership, η οποία εξελίχθηκε από την υπό την καθοδήγηση των ΗΠΑ διαπραγματευόμενη εταιρική σχέση εκατέρωθεν του Ειρηνικού, Trans-Pacific Partnership). Η ελπίδα του Πεκίνου είναι ότι μπορεί να απομονώσει και να περιθωριοποιήσει την Quad ξεπερνώντας την διπλωματικά και εμπορικά στην παγκόσμια σκηνή.

Ωστόσο, τέτοιες καταγγελίες έχουν κάνει ελάχιστα μέχρι στιγμής για να εμποδίσουν την πρόοδο της Quad. Το ταξίδι του Μπάιντεν στην Ευρώπη τον Ιούνιο -όπου η Αυστραλία και η Ινδία συμμετείχαν σε μια συγκέντρωση της G-7 και οι συζητήσεις των ΗΠΑ με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ περιλάμβαναν ένα έντονο κινεζικό στοιχείο- ενίσχυσε τους φόβους ότι η Quad θα μπορούσε να ενσωματωθεί σε μια ευρύτερη αντι-κινεζική συμμαχία. Και οι αλληλεπιδράσεις ΗΠΑ-Νότιας Κορέας, συμπεριλαμβανομένης της επίσκεψης του προέδρου Moon Jae-in στην Ουάσινγκτον, ενίσχυσαν τους φόβους ότι η Quad θα μπορούσε να υποδεχθεί τη Νότια Κορέα και να γίνει «Quint» [Πεντάδα]. Παρόλο που η Σεούλ ήταν συνήθως απρόθυμη να υποστηρίξει ρητά τις Ηνωμένες Πολιτείες εναντίον της Κίνας, η κοινή δήλωση των δύο χωρών συμφώνησε ότι «αναγνωρίζουν την σημασία της ανοικτής, διαφανούς και χωρίς αποκλεισμούς περιφερειακής πολυμέρειας συμπεριλαμβανομένης της Quad».

ΛΟΓΟΣ ΑΝΗΣΥΧΙΑΣ

Η Κίνα έχει σημαντικούς λόγους να ανησυχεί για τέτοιες εξελίξεις και για το τι θα μπορούσαν να σημαίνουν για τις περιφερειακές και παγκόσμιες προοπτικές της. Στο μέτωπο της ασφάλειας, για παράδειγμα, η Quad αλλάζει την σκέψη του Πεκίνου για διάφορα σενάρια στο Στενό της Ταϊβάν και στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας και, σε μικρότερο βαθμό, στην Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας, καθώς αυξάνεται η αίσθηση της Κίνας για την πιθανότητα η Αυστραλία, η Ινδία ή η Ιαπωνία να εμπλακούν στρατιωτικά σε κάθε σύγκρουση που αφορά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ιδιαίτερα σημαντικός θα ήταν ο συντονισμός της Quad με την αμερικανική Πρωτοβουλία Αποτροπής στον Ειρηνικό (Pacific Deterrence Initiative). Ένα κατανεμημένο δίκτυο χερσαίων πυραύλων κατά πλοίων και άλλες δυνατότητες κρούσης ακριβείας που βρίσκονται σε συμμαχικές χώρες της περιοχής θα μπορούσε να εμποδίσει την απειλή του Πεκίνου για την Ταϊβάν [6] με αμφίβια εισβολή, αποκλεισμό ή χερσαίας βάσης πυραύλους -αν και η πολιτική συμφωνία για τέτοιες αναπτύξεις σε μεμονωμένες χώρες της Quad δεν είναι καθόλου εγγυημένη. Μια άλλη κινεζική ανησυχία είναι ότι η Quad θα προχωρήσει σε μια συμφωνία ανταλλαγής πληροφοριών με την συνεργασία πληροφοριών Five Eyes, η οποία θα επιτρέψει ευρύτερη διάδοση ευαίσθητων πληροφοριών σχετικά με την κινεζική στρατηγική και συμπεριφορά.