Γιατί η Κίνα θα το παίξει εκ του ασφαλούς

Αυτή η συνέχεια, ωστόσο, δεν εμπόδισε τον Xi να αλλάξει την κινεζική εξωτερική πολιτική. Ήδη τον Νοέμβριο του 2014, εκφώνησε μια ομιλία στην οποία ουσιαστικά έσπασε την εντολή του Deng ότι η Κίνα θα πρέπει να κρατήσει χαμηλό διεθνές προφίλ, παρόλο που ο άμεσος προκάτοχος του Xi -ο Hu Jintao- είχε προσφέρει μια πλήρη υπεράσπιση αυτής της προσέγγισης μόλις λίγα χρόνια νωρίτερα. Πράγματι, ο Xi κατέστησε σαφές ότι δεν έτρεφε ιδιαίτερη εκτίμηση για τις περισσότερες από τις αποφάσεις των διαφόρων προκατόχων του. Σε ένα κομματικό ψήφισμα που εγκρίθηκε τον Νοέμβριο του 2021, ο Xi καταδίκασε την ανεξέλεγκτη διαφθορά και την ιδεολογική χαλαρότητα υπό την εξουσία τους, και έθεσε την δική του ιδεολογική συμβολή στο ίδιο επίπεδο με εκείνη του Mao, ενώ υποβάθμισε την συμβολή του Deng. Αυτή η ενίσχυση των σκέψεων του ίδιου του Xi σε βάρος των σκέψεων των προκατόχων του συνεχίστηκε κατά την προετοιμασία του συνεδρίου του κόμματος. Τον Ιούλιο του 2022, ένας εξέχων θεωρητικός του κόμματος έγραψε ένα άρθρο στην ναυαρχίδα του ΚΚΚ, την εφημερίδα Λαϊκή Ημερησία, εκθειάζοντας τα θεωρητικά επιτεύγματα του Mao και του Xi, ενώ δεν έκανε καμία αναφορά στον Deng, τον Jiang, ή τον Hu.

Αυτή η εκστρατεία μείωσης της αξίας τους άνοιξε τον δρόμο στον Xi να απαλείψει τελικά και τις δύο φράσεις –«ειρήνη και ανάπτυξη» και «στρατηγική ευκαιρία»- από την πολιτική του έκθεση προς το 20ο Συνέδριο του Κόμματος. Δεν είναι σαφές γιατί ακριβώς αφαιρέθηκαν, αλλά η χαλυβδωμένη απόκριση της Δύσης στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και το συμπέρασμα του Πολιτικού Γραφείου ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι τουλάχιστον εξίσου επιθετική απέναντι στην Κίνα με την κυβέρνηση Τραμπ πιθανώς έκαναν τη διαφορά. Αυτοί οι δύο παράγοντες είναι επίσης μέρος του λόγου για τον οποίο ο Xi έχει κάνει πολλαπλές αναφορές στο «πνεύμα του αγώνα», μια σκόπιμη αναδρομή στη μαοϊκή ρητορική που χρησιμοποιήθηκε όταν η Κίνα αντιμετώπισε μια Δύση τόσο εχθρική μετά τον πόλεμο της Κορέας όσο και ανταγωνιστική μετά την σινοσοβιετική διάσπαση. Αν και η γλώσσα για την ειρήνη, την ανάπτυξη, και τις στρατηγικές ευκαιρίες εμφανίζεται στην πολιτική έκθεση, οι όροι χρησιμοποιούνται μεμονωμένα και αντισταθμίζονται με αναφορές σε «κινδύνους», «προκλήσεις», και «ηγεμονικό εκφοβισμό». Ο Xi επιτέθηκε σχεδόν ευθέως στις Ηνωμένες Πολιτείες για τους δασμούς και τις επικρίσεις τους, λέγοντας ότι η Κίνα αντιτίθεται στην «οικοδόμηση τειχών και οχυρώσεων», στην «αποσύνδεση και την διάσπαση δεσμών», και στις «μονομερείς κυρώσεις και την ακραία πίεση».

Μέχρι στιγμής, η κύρια πολιτική συνέπεια της σκληρής γλώσσας του Xi ήταν μια εκστρατεία για την οικοδόμηση της εγχώριας βιομηχανικής ισχύος. Στο συνέδριο, ο Xi σκιαγράφησε τα σχέδιά του για την δημιουργία μιας «οικονομίας-φρούριο» που θα είναι αυτάρκης σε τρόφιμα, ενέργεια, και βασικές τεχνολογίες, όπως οι ημιαγωγοί και η προηγμένη μεταποίηση. Ο Xi είπε επίσης ότι ελπίζει να δημιουργήσει αλυσίδες εφοδιασμού που θα είναι ασφαλέστερες από τις παρεμβάσεις της Ουάσινγκτον. Φαίνεται ομοίως προσηλωμένος στην αύξηση της στρατιωτικής ισχύος της Κίνας στο εξωτερικό και της ασφάλειας του καθεστώτος στο εσωτερικό. Στην έκθεση του 20ου Συνεδρίου του Κόμματος, η «ολοκληρωμένη έννοια της εθνικής ασφάλειας» είχε την δική της αυτόνομη ενότητα, και οι αναφορές του στην «εθνική ασφάλεια» αυξήθηκαν κατά 60% σε σχέση με την τελευταία έκθεση, το 2017. Ο Xi δήλωσε επίσης διακριτικά ότι η Κίνα πρέπει να βελτιώσει την «στρατηγική της αποτροπή»: ένα πιθανό νεύμα προς την κινεζική δοκιμή ενός υπερηχητικού οχήματος πτήσης τον Αύγουστο του 2021 -και μια ένδειξη ότι η Κίνα θα επεκτείνει σημαντικά την πυρηνική της ισχύ.

Η οικονομική ανάπτυξη διατήρησε την θέση της ως «κορυφαία προτεραιότητα» της Κίνας στην έκθεση. Αλλά η νέα προτροπή του Xi να «διασφαλίσει τόσο την ανάπτυξη όσο και την ασφάλεια» θέτει την ασφάλεια σε σχεδόν ισότιμη βάση, δημιουργώντας ενδεχομένως περισσότερες τριβές με την Ουάσινγκτον. Η διακηρυγμένη επιθυμία του Xi να προωθήσει ένα μοναδικό, «κινεζικού τύπου εκσυγχρονισμό» για τις αναπτυσσόμενες χώρες μπορεί να προκαλέσει φόβους ότι οι ακαθόριστες πρωτοβουλίες της Κίνας για την Παγκόσμια Ανάπτυξη και την Παγκόσμια Ασφάλεια είναι στην πραγματικότητα μοχθηρές κοινές εκστρατείες για την άμεση αμφισβήτηση της Δυτικής διεθνούς τάξης. Η εξίσωση της ανάπτυξης και της ασφάλειας θα μπορούσε επίσης να εντείνει τις ανησυχίες των ΗΠΑ σχετικά με την «πολιτική-στρατιωτική συγχώνευση» στην οικονομία της Κίνας -φόβοι που έχουν ήδη ωθήσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, να εφαρμόσει μια σχεδόν πλήρη απαγόρευση των εξαγωγών ημιαγωγών υψηλής τεχνολογίας στην Κίνα. Εάν ο Xi συγχωνεύσει τα τμήματα που επικεντρώνονται στην ανάπτυξη και την εθνική ασφάλεια στην επόμενη νομοθετική σύνοδο της Κίνας -ή δημιουργήσει μια νέα δομή για την βελτίωση του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ τους-, η αύξηση των εντάσεων μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ θα καταστεί σχεδόν βέβαιη.

ΣΤΑΘΕΡΗ ΟΠΩΣ ΠΗΓΑΙΝΕΙ